اقدام پژوهی افزایش یادگیری دانش آموزان در درس عربی با استفاده از روش مشارکتی

بسم الله الرحمن الرحیم

عنوان پژوهش: « چگونه توانستم با روش مشارکتی انگیزه یادگیری دانش آموزان دوم انسانی خودم را به درس عربی ارتقا دهم »

هدف پژوهش: « ایجاد انگیزه و علاقه در دانش آموزان سال دوم انسانی به یادگیری درس عربی»

پرسش: «چگونه می توانم با روش مشارکتی انگیزه دانش آموزان دوم انسانیم را به درس عربی ارتقاء دهم؟ »

توصیف وضع موجود: دبیرستان بیت المقدس، واقع در خیابان جویبار، شهرستان قائمشهر، واقع شد و کار اقدام پژوهی روی دانش آموزان پایه دوم انسانی با شرایط فیزیکی ذیل صورت گردید: ساختمانی قدیم با تعمیرات سیستم گرمایشی شوفاژ، در ۲ طبقه که کلاسهای دوم :انسانی ، تجربی، ریاضی و اتاق کامپیوتر و اداری در طبقه اول و کتابخانه و کلاسهای سوم و پیش دانشگاهی در طبقه دوم واقع است. کلاس دوم انسانی 05 و 06 تعداد ۳۸ نفر دانش آموز دارد که دانش آموزان دوم من در کلاس ۰۵ به تعداد ۲۰ نفر مشغول تحصیل هستند، این کلاس در طبقه اول سمت راست و تقریبا انتهای راهرو بین کلاسهای تجربی و ریاضی واقع شده، که در ساعت تدریس عربی ، کلاس تجربی ورزش دارد. در فصل سرد سال، دوری از نور و گرمای خورشید تاثیری روی یادگیری دانش آموزان دارد. به خاطر زیاد بودن تعداد صندلی های تکی کلاس خیلی شلوغ است. وایت برد نسبتا بزرگی روبرو پنجره کلاس نصب شده، میز و صندلی دبیر روی سکویی برای تسلط بیشتر وجود دارد، شوفاژ، پنکه سقفی)، یک پنجره با پرده نارنجی، ساعت دیواری بالای تخته ، گیره های لباس در ورودی کلاس و سطل زباله ای که زیر گیره ها قرار دارد، فضای کلاس را در بر دارد.

شیوه های گردآوری اطلاعات:

۱) مشاهده : «معلم – سر گروه آموزشی»

۲) مصاحبه: «دانش آموزان – مدیر – سر گروه آموزشی - همکاران - والدین»

3) پرسشنامه:« دانش آموزان همکاران »

۴) اسناد و مدارک « پیشینه تحقیق و طرح پژوهشی کتب و مجلات - اوراق امتحانی»

تجزیه و تحلیل اطلاعات : الف) نتایج حاصله از مشاهدات معلم: الف) دانستنی: ضعف در قواعد سال گذشته از جمله: ابواب مزید ، شناخت مشتقات، معرب و مبنی ب) مهارتی : عدم توانایی در تشخیص نوع افعال و مشتقات و معرب و مبنی در تمارین ج) نگرشی: دیدگاه آنها نسبت به عربی بد است.

ب) نتایج حاصل از مشاهدات سر گروه عربی: 1- عدم انگیزه و علاقه در کلاس و اهمال در انجام تکالیف فردی و گروهی ۲- ضعف در روخوانی و ترجمه متون و عبارات تمارین و مفردات.

الف) نتایج مصاحبه با دانش آموزان: ۱- درسی خشک و زبانی بیگانه ۲- نداشتن انگیزه و فرصت کافی و وجود کلاسهای متنوع خارج از مدرسه ۳- زبان و قواعد عربی از مومات زندگی نیست.

ب) نتایج مصاحبه با مدیر : الف) به روز نبودن معلم ب) عدم به کاری از روش مناسب فعال در امر آموزش

ج) نتایج مصاحبه با سر گروه و همکاران عربی: الف) مشکل اکثر همکاران در تدریس دانش آموزان دوم انسانی است. ب) معلم باید برای فعال کردن شان از روش سخنرانی و معلم محوری خارج شود و دانش آموزان را در امر تدریس مشارکت دهد. ج) پرهیز از بیان جملات دستوری و نهی و امری در گفتمان.

د) نتایج مصاحبه با والدین: ۱- مشارکت دادن دانش آموزان در تدریس ۲- استفاده از الفاظ محبت آمیز و برقراری حس عاطفی و صمیمی با دانش آموزان.

الف) نتایج پرسشنامه دانش آموزان: با بررسی انتخاب گزینه ها توسط دانش آموزان، تقریبا 60/0 از آنها نسبت به درس بی علاقه اند، ۲۰/0  بی تفاوتند 40/0 علاقه به یادگیری عربی دارند.

ب) نتایج پرسشنامه همکاران: ۱) ۲۵/ ۰ از بی علاقگی مربوط به زیاد بودن قواعد و مطالب کتاب و دشواری در یادگیری  ۲) 20/0 عدم مشارکت فعال دانش آموزان در امر تدریس 3) 10/0 عدم شناخت برخی از همکاران نسبت به اهداف آموزش زبان عربی، شیوه تدریس و ارزشیابی. ۴) 45/0 تدریس به شیوه معلم محوری.

راه حل های پیشنهادی :

1- تشویق دانش آموزان به مشارکت در بحث های کلاسی و کار گروهی.

۲- با استفاده از کارگاه های آموزشی مانند سمعی و بصری به منظور ایجاد علاقه مندی و رغبت به قواعد درسی عربی.

۳- تدریس موضوعات و مفاهیم بر اساس الگوها و روش های نوین تدریس( مشارکتی).

4- آموزش روش های درست مطالعه به دانش آموزان.

۵- استفاده از وسایل کمک آموزشی از قبیل: سی دی آموزشی و نمودارهای قواعد عربی، معرفی کتب کمک درسی.

6- استفاده از رایانه و اینترنت در تهیه مباحثات و مطالب به روز عربی.

۷- تقویت روحیه مشارکتی و ایجاد یادگیری پایدار از طریق پرسش و پاسخ و تقویت حافظه (با استناد به قرآن).

8- بالا بردن اطلاعات قواعدی فرا گیران با خواندن متون درسی توسط خود آنها.

9- صحبت با مشاور مدرسه و والدین جهت تشکیل آموزش خانواده به منظور ایجاد ارتباط صمیمی و رفتار دوستانه نسبت به فرزندانشان.

اجرای راه حل های پیشنهادی و نظارت بر آنها:

اقدام اول: شناسایی کلمات و جملات از طریق گروهبندی و مشارکت دانش آموزان در بحث گروهی.

اقدام دوم: تدریس اعراب كلمات و معلوم و مجهول با استفاده از اتاق هوشمند و نمودار.

اقدام سوم: تدریس مفاهیم با استناد به قرآن و استفاده از روش مشارکتی با حضور در کتابخانه

اقدام چهارم: ترغیب آنها به استفاده از رایانه و اینترنت و مقارنه زبان عربی با فارسی در قواعد.

اقدام پنجم: استفاده از سی دی ها و نمودارهای آموزشی، اقدام ششم: بالا بردن سطح اطلاعات قواعد و تقویت تکلم،

اقدام هفتم: دیدار با اوليا و مساعدت از مشاور مدرسه.

ارزیابی از اقدام های جدید:

1) تجزیه و تحلیل مشاهدات معلم : پس از اجرای طرح مشارکتی علاقه به خواندن متون و رومه عربی و درک متون دینی و آیات قرآن و حل تمارين محوله کتاب و درک قواعد و تشخیص آموخته ها بالا رفت.

2) تحليل مشاهدات سر گروه: دانش آموزان به کلاس عربی با انگیزه و علاقه ای خاصی وارد شدند.

۳) تحلیل مصاحبه دانش آموزان: شیوه تدریس معلم عربی و روش مشارکتی ایشان در ارتقا انگیزه بهیادگیری این درس نقش بسزایی داشت. مکالمه به عربی و قرائت رومه عربی توسط بچه ها باعث افزایشمیزان علاقمندیشان به درس شد.

۴) مصاحبه با مدیر: حضور فعال دانش آموزان در مراسم مدرسه، تهیه رومه دیواری و نمودارهای آموزشی و پاورپوینت.

۵) مصاحبه با سرگروه عربی و همکاران عربی و همکاران مدرسه: تغییر روش از معلم محوری به مشارکتی از شیوه های مثبت در بالا بردن انگیزه یادگیری در دانش آموزان علوم انسانی بود.

۶) مصاحبه با والدین: ارزشیابی پایان ترم (۱۰۰/ قبولی) و رشد درصد قابل قبولی در تستهای آزمون پیشرفت تحصیلی و تستی کلاسی و اهمیت دادن این درس به لحاظ تخصصی بودن با ضریب بالا در سنجش، نشان ازارتقا علاقمندی دانش آموزان به عربی است.

۷) تحلیل پرسشنامه دانش آموزان: ۹۵٪ پی بردند که عربی از درسهای مهم بوده و نسبت به یادگیری آنعلاقمند شدند. حال اینکه میزان علاقمندی در قبل اقدام 40/0 بود. میزان علاقمندی در خواندن متونعربی در قبل اقدام 20/0 بود اما پس از اقدام به 80/0 رسید. میزان فراگیری به قواعد و زبان عربی از 40/0 در قبل اقدام به 90/0 رسید.

۸) پرسشنامه از همکاران: دیدگاه همکاران و دانش آموزان را در ارائه تدریسبه روش مشارکتی جویا شدم. هر دو قشر رضایت مندی خود را اعلام نمودند

پیشنهادات: برای ایجاد علاقه به یادگیری عربی در دانش آموزان ، گروهبندی و مکالمه و تماشای کارتون ها وسریال هایی که به عربی ترجمه شدند، استفاده از سی دی آموزشی نقش موثری دارند.

نتیجه گیری: عربی زبان قرآن و همواره مورد توجه عالمان دین بوده و هست، با آموختن آن تحولی در کلاسهای درس به وجود می آید چرا که فهم و درک ادب فارسی مستم فراگیری زبان عربی است و نیز درکمفاهیم معارف دینی وابسته به این زبان است. لذا آشنایی با زبان عربی و برقراری ارتباط بین دانش آموز وکتاب عربی سبب از بین رفتن حس بیگانه دانستن عربی و بی رغبتی نسبت به این زبان می گردد.

توجه :

برای سفارش و دریافت کامل این اقدام پژوهی به شماره 09159886819 در تلگرام یا واتساپ پیام دهید .