پاسخ تمرین های درس هفدهم فارسی دهم درس سپیده دم

پاسخ تمرین های درس هفدهم فارسی دهم درس سپیده دم

کارگاه متــن پژوهــی

قلمرو زبانی (صفحهٔ ۱۳۸ کتاب درسی)

از میـان مـوارد زیـر، ترکیب‌هـای وصفـی و اضافـی را جـدا کنیـد؛ سـپس هسـتۀ هـر یک را مشـخّص نمایید.

ستارۀ غروب، سَرور آزادگان، مسافر دیرین، ماهی دریا، برترین حماسه

 ترکیب وصفی: متنی نیلگون ، برترین حماسه

ترکیب اضافی: ستارۀ غروب، سرور آزادگان، ماهی دریا

3- در مصراع زیر، نقش دستوری اجزای مشخص شده را بنویسید.

  «پس، درهای امید و روشنایی را به روی   ما بگشای»

         قید   مفعول       معطوف به مفعول     مضاف‌الیه

قلمرو ادبی (صفحهٔ ۱۳۸ و ۱۳۹ کتاب درسی)

 1- مصراع‌های زیر را با توجه به آرایه‌های «تشخیص، کنایه و تشبیه» بررسی کنید.

* ای چون سبزه بر آمده از دفتر روزگاران  تشبیه (لبنان به سبزه) - تشخیص (ای لبنان)

* ای کشتی‌های صیّادی که مقاومت پیشه کرده‌اید! تشخیص (کشتی‌ای که مقاومت می‌کند.)

* بگذار بوسه زنیم بر شمشیری که در دستان توست کنایه (بوسه زدن بر شمشیر) - تشخیص (دستان تو: لبنان)

2- کدام واژۀ مشخّص شده، «استعاره» به شمار می‌آید؟ مفهوم آن را بنویسید.

«ای مسافر دیرین بر روی خار و درد/ ای چون ستاره، فروزان»

 خار: مجاز از رنج و سختی

3- شاعر، «باران‌ها» و «فصل‌ها» را در کدام مفاهیم نمادین به کار برده است؟

باران: نماد آزادی و طراوت      فصل‌ها: نماد زمان و تاریخ

4- کاربرد مناسب شبکۀ معنایی، در شعر و نثر، ضمن آنکه به تداعی معانی کمک می‌کند، سبب زیبایی و دلنشینی سخن می‌شود و آرایۀ «مراعات نظیر» را پدید می‌آورد؛ مثال: ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند    تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

    سعدی

 از متن درس، دو نمونه مراعات نظیر بیابید. 

جز تو کسی نمانده است که در زندگی ما نخل و عنب و تاکستان بکارد

ای سرور باران‌ها و فصل‌ها / تو را عطر می‌نامیم که در غنچه‌ها خانه دارد / تو را پرستو نامیدمقلمرو فکری (صفحهٔ ۱۳۹ کتاب درسی)

1- دریافت خود را از سرودۀ زیر بنویسید.

«تو را جنوب نامیدم / / ای انقلاب زمین که با انقلاب آسمانِ بَرین/ پیوند خورده ای».

 شاعر قیام مردم لبنان علیه ظلم، یک انقلاب خدایی و آسمانی می‌داند.

2- در سرودۀ زیر:

«ای سرزمینی کز خاکت / خوشه‌های گندم می روید / و پیامبران برمی خیزند».

* الف) کدام سرزمین مورد خطاب است؟ لبنان

*ب) مقصود شاعر از مصراع‌های دوم و سوم چیست؟ مصرع دوم بر امید به آینده و زندگی دوباره تاکید دارد. مصراع سوم به بعثت پیامبران از سرزمین لبنان اشاره دارد.

3- از متن درس، مصراعی را معادل معنایی قسمت مشخّص شده بیابید.

« تو را سپیده دمیدر انتظار زاده شدن/ و پیکری در اشتیاق شهادت نامیدم».

 و گل‌هایی را می‌چیند / که از انگشتان شهیدان می‌رویند

4- قبّانی در این بخش از شعرش بر چه نکته‌ای تأ کید دارد؟

«ای که ردای حسین بر دوش داری/ و خورشید کربلا را در برداری .».

فرهنگ شهادت طلبانه و شیعی مردم لبنان